Ontmoet Dela: leerkracht én YouTuber

Een groep leerlingen verzamelt zich vooraan in een klaslokaal in de Volta-regio in Ghana. Hun leraar roept ritmisch: “Zijn jullie er klaar voor?”.

“Super klaar!”, antwoorden ze al dansend.

Het spel dat ze spelen heet Grens, Grens. Op de vloer liggen meerdere gekleurde pylonnen. De leerlingen moeten in tweetallen over de hindernissen op de vloer bewegen, die verschillende milieu-uitdagingen voor hun gemeenschap voorstellen. De leerling die het parcours aflegt, is geblinddoekt; het is de taak van hun partner om hen veilig en snel door het parcours te leiden. Het eerste koppel dat aan de andere kant is, wint.

Het doel van het spel is om de leerlingen te helpen communicatievaardigheden op te bouwen. Na het spel laat Dela de leerlingen samen praten over de milieu-uitdagingen die in het spel naar voren kwamen en hoe ze die samen kunnen overwinnen.

Aan het einde van het gesprek lacht Dela naar de camera: “Heel erg bedankt dat jullie weer naar Dela's Corner hebben gekeken.” Het spel is een van de meerdere spellen op Dela's Corner, het YouTube-kanaal dat Dela is begonnen om collega-leerkrachten te inspireren tijdens hun lessen. Dela's enthousiasme en motivatie zijn voelbaar in elke video die ze post. Het is heel anders dan de energie die ze een paar jaar geleden in de klas bracht, voordat ze deelnam aan de Right To Play-lerarentraining.

De uitdagingen van traditionele onderwijsmethoden in Ghana

Dela begon les te geven in 2011 nadat ze was afgestudeerd aan de lerarenopleiding. Sinds 2020 geeft ze les aan groep 8 op deze school. De uitdaging van het lesgeven aan meer dan 40 leerlingen kan overweldigend zijn. Jarenlang gebruikte Dela traditionele lesmethoden zoals lesgeven, aantekeningen op het bord schrijven, herhalen en uit het hoofd leren. Als leerlingen lawaai maakten, gebruikte ze soms lijfstraffen, een disciplinaire maatregel die in veel klaslokalen in Ghana gebruikelijk is.  Maar haar leerlingen luisterden niet.

“Ik dacht dat lijfstraffen mijn leerlingen konden helpen te begrijpen wat ik hen vertelde,” zegt ze. “Ik wist niet dat ik schade aanrichtte en dat sommigen daardoor juist stopte met school.”

Dela wist dat er iets mis was. Ze hield van lesgeven, maar herhaling en strenge discipline leken niet de beste manieren om het leren te ondersteunen. Hierdoor kreeg ze een hekel aan haar werk - en soms zelfs aan zichzelf.

Ondanks de verbeterde toegang tot onderwijs heeft bijna 80% van de kinderen in Ghana aan het eind van de basisschool geen basisvaardigheden op het gebied van lezen, schrijven en rekenen. Overvolle klaslokalen, slechte infrastructuur, een gebrek aan schoolmateriaal en een gebrek aan lerarenopleidingen dragen bij aan een hoog schoolverzuim en een slechte betrokkenheid van leerlingen.

Armoede is een andere uitdaging die kinderen van school houdt. Bijna twee miljoen kinderen in Ghana zijn betrokken bij een vorm van kinderarbeid. Dela woont in een vissersgemeenschap waar veel kinderen op jonge leeftijd de school verlaten om te gaan werken. Als school niet uitdagend of interessant is, zijn er weinig redenen om in de klas te blijven.

Inclusieve leeromgevingen creëren

Dela volgde een training van Right To Play via het Partners in Play (P3) project. Deze training ondersteunt leraren bij het geven van beter onderwijs, waar meer dan drie miljoen jonge leerlingen van profiteren.

Leerkrachten leren hoe ze positieve, inclusieve leeromgevingen kunnen creëren en leren aantrekkelijk kunnen maken door gebruik te maken van de spelend-leren methode in de klas. Het project, dat wordt gefinancierd door de LEGO Foundation en wordt aangeboden in samenwerking met het Ghanese ministerie van Onderwijs en andere belanghebbenden, heeft in juni 2024 meer dan 2.000 scholen in 55 districten ondersteund en meer dan 16.000 leraren opgeleid.

Dela zegt dat ze aanvankelijk sceptisch was over het idee van spelend leren. Ze vroeg zich af hoe spel kon helpen bij het serieuze werk van leren. Maar ze besloot er open voor te staan. De eerste keer dat ze spelletjes in haar klas gebruikte, zag ze een verandering bij de leerlingen: in plaats van verveeld en afgeleid, waren ze blij en ontspannen. Zelfs leerlingen die normaal gesproken alleen zaten, lachten met anderen. Dus ging ze door. Doordat haar leerlingen meer betrokken raakten, hoefde ze geen harde straffen meer te geven. Ze begon zich gelukkiger en meer ontspannen te voelen.

Spelend leren zorgt voor verandering

Dela gebruikt nu speelse en actieve leermethoden voor al haar vakken. Zo heeft ze een 'delingsmachine' gemaakt: een kartonnen poster die leerlingen helpt bij wiskunde. Door stokjes in genummerde vakjes te plaatsen volgens de vergelijking, kunnen ze deelsommen makkelijker oplossen. Het is eenvoudig en het helpt leerlingen om het concept van delen te begrijpen in plaats van alleen maar antwoorden uit het hoofd te leren.

“Wiskunde is iets wat ik vroeger moeilijk vond, maar door de activiteiten vind ik de les nu leuk”, zegt de 15-jarige Sena. “Ik begon vaker naar school te komen en werd een liefhebber van wiskunde. Ik speel de spelletjes die mevrouw Dela ons leert en ik ben zo trots. Nu ben ik één van de beste leerlingen van mijn klas.”

Sena is niet de enige die betere resultaten boekt. Dela zegt dat het ziekteverzuim is gedaald en dat de toetsscores zijn gestegen. Ze zegt dat de toetsscores van haar leerlingen aansluiten bij de bredere trend in het P3-programma, waar de resultaten sinds de start met 10% zijn gestegen voor lezen en schrijven en met 20% voor rekenen.

“Sinds we met spelend leren zijn begonnen, is het aantal aanmeldingen gestegen en kinderen die de school hebben verlaten, komen terug omdat ze het toch leuk vinden. Ze zijn ontspannen en het prestatieniveau is hoog,” zegt ze.

Pleiten voor spelend leren voor leerkrachten en leerlingen

Dela is niet alleen sterk betrokken bij haar leerlingen, maar ook bij haar collega-leerkrachten. Ze weet hoe uitdagend het is om goed les te geven en blijvende veranderingen in de lesmethode door te voeren. Daarom deelt ze graag haar kennis en ervaringen om haar collega's te ondersteunen in hun eigen ontwikkeling.

Dela is nu een 'leraren kampioen' op haar school. In haar rol deelt ze haar kennis en expertise met leerkrachten op haar school en anderen in het district, waaronder haar collega Sylvester. Sylvester, een jonge leraar die graag de toekomst van zijn leerlingen wil verbeteren, wendde zich tot Dela voor mentorschap. “Dela is zo behulpzaam geweest”, zegt hij. “Ik nodig haar soms uit in mijn klas om de leiding te nemen, zodat ik van haar kan leren.”

Maar er zijn sceptici. “Veel leraren vinden nog steeds dat spelenderwijs leren tijdverspilling is,” zegt Dela. “Ze begrijpen het niet.” Sommige leerkrachten zijn ook bang dat het veel van hun tijd in beslag zal nemen en hen van andere taken zal afhouden. Maar ze benadrukt dat zodra leerkrachten spelenderwijs leren in hun lessen en leven toepassen, het een gewoonte wordt.

Maar dat houdt Dela niet tegen. In 2023 startte ze haar YouTube-kanaal Dela's Corner: A Play Space for All. Hier deelt ze video's voor leerkrachten, ouders en verzorgers, waarin ze speelse activiteiten demonstreert die kinderen helpen leren. Ze laat zien hoe lessen kunnen worden aangepast aan verschillende groepsgroottes en -types en geeft tips over hoe je een klas op een positieve en effectieve manier kunt begeleiden. Daarnaast toont ze hoe je lesmateriaal maakt van alledaagse voorwerpen, zoals flessen en blikjes, en bespreekt ze onderwijsthema’s die invloed hebben op leerlingen en scholen in Ghana.

“Spelen betekent niet simpelweg rennen en springen in de klas. Het gaat om actief leren, waarbij lessen zo worden vormgegeven dat leerlingen op een betrokken en plezierige manier ontdekken en meedoen. Het spel staat niet los van wat je probeert te onderwijzen.”

Dela's Corner heeft meer dan 1.300 abonnees en bijna 9.000 views. Dela zegt dat ze vertrouwen heeft gekregen in het succes van Dela's Corner. De reacties zijn zo positief dat ze van plan is om het kanaal te blijven gebruiken en ze heeft ook Facebook- en Instagram-accounts. Het ligt allemaal in het verlengde van de opmerkelijke impact die Dela in haar klas heeft gecreëerd.

“Spelend leren is de enige manier,” zegt ze. “Het geeft kinderen zoveel vaardigheden. Het haalt ze uit hun schulp, zodat ze meer communiceren en vragen stellen. Als ze dat niet doen, hoe kunnen ze dan leren? Hoe meer ze zich bewust worden van hun mogelijkheden en talenten, hoe meer ze zichzelf waarderen en hoe meer ze kunnen doen."