Hoe Belise (21) de kracht van spelen doorgeeft

Belise staat in een kring met tienermeisjes van haar school. Ze leidt een activiteit waarbij ze oefenen om weerstand te bieden aan de druk van jongens en mannen die seks willen. Eén meisje schetst een scenario van confrontaties waar de meiden mee te maken krijgen, een ander oefent een reactie die ze kunnen geven. Zo kunnen meisjes op een leuke, veilige en constructieve manier oefenen om de druk waarmee ze dagelijks worden geconfronteerd te weerstaan.

Belise zet zich in voor de rechten van meisjes op haar school. De naschoolse club waar deze activiteit plaatsvindt, is één van de vele initiatieven die zij leidt. In de afgelopen jaren van de coronapandemie is er een explosie geweest van transactionele seks, seksueel geweld en gedwongen huwelijken in Sub-Sahara Afrika. Zwangerschap is bij tienermeisjes de belangrijkste oorzaak geworden van het niet terugkeren naar school na de coronapandemie.

Belise, 21 jaar, was bijna één van die meisjes. Ze werd zwanger toen ze nog op school zat. Door het sociale stigma voelde ze zich niet meer welkom en beschaamd op school. Dus stopte ze met school. Er was veel moed en support voor nodig voor Belise om de sociale druk te weerstaan en haar recht op onderwijs op te eisen.

Toen Belise zwanger werd, was haar grootste zorg dat haar ouders en leeftijdsgenoten haar zouden veroordelen. Ze bleef thuis tijdens haar zwangerschap, te beschaamd om naar buiten te gaan en haar vrienden te zien. Zelfs na haar bevalling voelde ze zich nog ongemakkelijk om de deur uit te gaan, uit angst om door anderen veroordeeld te worden.

"Het was niet gemakkelijk voor mijn ouders om te accepteren wat er was gebeurd. Ik begon mezelf als last voor hen te zien. Ik werd bang om naar buiten te gaan omdat ik me zorgen maakte dat ik mensen tegen zou komen die ik hoopte te vermijden. Ik wilde niet dat ze van mijn situatie afwisten,” zegt Belise.

Belise’s moeder, Petronile, was lid van het schoolbestuur. Ze was in eerste instantie geschokt door de zwangerschap van haar dochter. Bij het verwerken van dit nieuws dacht ze aan de training die zij en andere bestuursleden hadden gekregen over het verbeteren van de communicatie tussen ouders en kinderen. De door Right To Play geleide training had ouders ook bewust gemaakt van de problemen waarmee jonge meisjes in hun gemeenschap werden geconfronteerd.

"Ik kon niet hulpeloos toekijken en mijn dochter thuis laten blijven, omdat dat de situatie voor haar alleen maar erger zou maken," zegt Petronile. "Dus probeerde ik haar over te halen weer naar school te gaan, omdat ze vroeger altijd zo genoot van school."

Na een paar maanden aanmoediging van haar moeder besloot Belise terug naar school te keren.

Hoewel scholen in Rwanda wettelijk verplicht zijn om jonge moeders welkom te heten, worden veel van hen in de praktijk ontmoedigd om terug te keren door het sociale stigma en het gebrek aan kinderopvang. Petronile wist dit, en hielp met de zorg voor Belise’s kind terwijl zij elke dag in de klas zat. Dit gaf de doorslag voor Belise om weer te gaan leren.

Na haar terugkeer naar school besefte Belise dat, hoewel het haar gelukt was weer terug te komen, veel andere meisjes in haar gemeenschap het moeilijk hadden. Ze besloot hen te helpen. Ze sprak met de schoolleiding en vroeg hen jonge vrouwen die een kind hadden gekregen actief aan te moedigen om terug naar school te gaan. Ze lobbyde met succes bij haar school om een eigen ruimte te creëren waar jonge moeders hun kinderen borstvoeding kunnen geven, hun luiers kunnen verschonen en hen kunnen troosten als ze huilden. Ook overtuigde ze de leerkrachten om moeders aan te moedigen de faciliteiten te gebruiken. Deze simpele veranderingen namen verschillende barrières weg waar jonge moeders tegenaan liepen.

"Ik wil jonge vrouwen die met hetzelfde probleem te maken hebben, helpen om terug naar school te gaan. Ik heb geleerd veerkrachtig te zijn en anderen in nood te helpen," zegt Belise.

Belise is ook lid geworden van de naschoolse leiderschapsclub van haar school en is begonnen met activiteiten om meisjes te helpen controle te krijgen over hun lichaam en hun toekomst, zoals de activiteit waarbij ze oefenen met het weerstaan van de druk om seks te hebben. Dit soort activiteiten helpen hen te oefenen met hun waarden onder woorden te brengen, hun rechten te begrijpen en te weten hoe ze steun kunnen zoeken bij andere meisjes en instanties voor kinderbescherming in de gemeenschap.

Belise werkt nu als coach voor jonge moeders in de gemeenschap en biedt emotionele steun om het stigma te weerstaan en zich niet te schamen. Ze moedigt hen aan om weer naar school te gaan.

Mediatrice, een vriendin van Belise, kreeg ook te maken met de uitdagingen van het nieuwe moederschap.

"Ik dacht dat het het einde van mijn opleiding was. Maar toen kwam mijn vriendin Belise," zegt Mediatrice. "Zij vertelde me dat er nog steeds mogelijkheden waren en dat ik weer naar school kon gaan."

Mediatrice zegt het aan Belise te danken te hebben dat ze terugkeerde naar school. "Ze was mijn raadgever. Ze zorgde voor me en werd een goede vriendin van me. Ze stond in alles achter me, zowel bij mijn studie als bij de zorg voor mijn baby. Ze bezocht me thuis, moedigde me aan en vertelde me dat het normaal is en niet het einde van de wereld."

Belise’s activisme voor andere meisjes hielp haar om te gaan met de uitdagingen die zij als nieuwe moeder en terugkerende studente ervaarde.

"Als ik een van mijn vriendinnen terug naar school zie komen, maakt me dat zo blij. Het moedigt me aan nog meer van hen te benaderen en ze te vertellen dat ze door hun situatie niet depressief moeten worden, maar dat ze terug kunnen keren en nog steeds een mooie toekomst hebben."

“Deze activiteit is zo belangrijk voor me omdat het heeft geholpen bij de uitdagingen in mijn eigen leven. Het heeft me geholpen niet in een depressie te raken. Het heeft me geholpen om onbelemmerd met anderen om te gaan. Door met anderen samen te komen begon ik weer hoop te krijgen. Hoop dat ik opnieuw kan beginnen en mijn toekomst kan opbouwen."